คุณเคยมีผื่นคันหรือแผลพุพองเกิดขึ้นบนผิวหนังของคุณบ่อยไหม แน่นอนว่าคนเราเคยมีประสบการณ์เกี่ยวกับผิวหนังอักเสบอย่างน้อยหนึ่งครั้งในชีวิต แต่คุณไม่ทราบเลยว่าผื่นที่ปรากฎขึ้นบนผิวเป็นสัญญาณเตือนของระบบภูมิคุ้มกันร่ายกายที่ทำงานผิดปกติ การตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้หรืออาจเป็นการติดเชื้อก็ได้ 

โดยปกติผิวติดอักเสบเป็นสัญญาณเตือนของการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันที่ทำหน้าที่ต่อสู้กับสิ่งแปลกปลอมต่างๆ มารู้จักสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคนี้ วิธีการป้องกันและการรักษาที่แนะนำโดยหัวหน้าแพทย์ผิวหนังด็อกเตอร์ Harish Koutam และสมาชิกเกี่ยวกับโรคผิวหนัง ความงามและการศัลยกรรมประเทศอินเดีย 

หัวข้อที่สำคัญ

• โรคผิวหนังอักเสบคืออะไร 
• โรคผิวหนังอักเสบเกิดจากอะไร 
• คุณสามารถรักษาอาการผิวหนังอักเสบได้อย่างไรบ้าง
• ควรไปปรึกษาแพทย์เมื่อไหร่ 
• เคล็ดลับสำหรับการดูแลผิวหนังอักเสบ 
• ประเภทของโรคผิวหนังอักเสบมีอะไรบ้าง

โรคผิวหนังอักเสบคืออะไร

โรคผิวหนังอักเสบหรือภาษาอังกฤษเรียกว่า dermatitis อาการเบื้องต้นที่บ่งบอกว่าเกิดผิวหนังอักเสบได้แก่มีผื่นขึ้น เกิดแผลแดงหรือแม้แต่แผลพุพองและมีฝีหรือหนองเกิดขึ้น โดยปกติผื่นคันที่เกิดการติดเชื้อมักทำให้เกิดอาการปวดเเสบปวดร้อนหรือมีอาการเจ็บปวดเมื่อเกิดการสัมผัส

บางครั้งผิวหนังที่เกิดการติดเชื้ออาจมีตุ่มหนองและแผลพุพองเกิดขึ้นและผิวหนังที่เกิดการอักเสบอาจกลายเป็นสีเเดงและมีอุณหภูมิร้อนขึ้นเมื่อสัมผัส นอกจากนี้ยังมีการเกิดแผลที่มีสะเก็ดและมีเลือดไหลออกจากผื่นหรือผิวหนังมีลักษณะที่ขรุขระและมีแผลเป็น

คำเตือน

อาการติดเชื้อใดๆก็ตามที่เกิดขึ้นหลายอาทิตย์ ไม่ควรละเลยหรือปล่อยให้เกิดโรคขึ้นเป็นเวลานานเพราะอาการติดเชื้ออาจบ่งบอกถึงการเกิดโรคมะเร็งหรือโรคข้ออักเสบได้ 

สาเหตุที่ทำให้เกิดผิวหนังอักเสบคืออะไร 

เมื่อมีการติดเชื้อเกิดขึ้นภายในร่างกายหรือมีการตอบสนองต่อสารก่อภูมิเเพ้หรือมีโรคซ่อนอยู่ในร่างกาย อาการอักเสบที่ผิวหนังเป็นหนึ่งในปฏิกิริยาที่ร่างกายตอบสนองต่อการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน เมื่อระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติสามารถทำให้ร่างกายเกิดปฏิกิริยาตอบสนองอย่างเช่นการเกิดโรคสะเก็ดเงินได้

พันธุกรรมและแบคทีเรียในผิวหนังสามารถทำให้เกิดผิวหนังอักเสบที่มีลักษณะเป็นผื่นแดงได้ การตอบสนองต่อสารก่อภูมิเเพ้ในอาหารอย่างเช่นอาหารทะเลหรือการแพ้ยาสามารถทำให้ผิวหนังเกิดอาการอักเสบขึ้นได้เช่นกัน ตัวอย่างเช่นผู้ที่เป็นโรคที่ระบบภูมิคุ้มกันตอบสนองต่อกลูเตนเมื่อทานอาหารที่มีกลูเตนอย่างเช่นข้าวบาร์เลย์ ซึ่งอาการตอบสนองที่เกิดขึ้นเรียกว่าภาวะภูมิคุ้มกันทำลายตนเองบนผิวหนังที่เกี่ยวข้องกับโรคแพ้กลูเตน

การตอบสนองต่อส่วนผสมของผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางหรือน้ำหอมสามารถทำให้เกิดอาการผิวหนังอักเสบได้เช่นกันเนื่องจากผิวหนังสัมผัสกับสารเคมีโดยตรง นอกจากนี้การติดเชื้อจากแบคทีเรียหรือเชื้อราเช่นกลากเกลื้อนยังเป็นสาเหตุของโรคผิวหนังอักเสบที่รู้จักกันดี

การสัมผัสกับแสงแดดโดยเฉพาะผู้ป่วยโรคแพ้ภูมิตัวเองลูปัสหรือโรคพุ่มพวงสามารถทำให้ผื่นเเดงและผิวหนังอักเสบได้ นอกจากนี้ผื่นจากความร้อนยังเป็นอาการผิวหนังอักเสบอีกรูปแบบหนึ่งที่เกิดขึ้นเมื่อผู้ป่วยสัมผัสกับอาการร้อนแต่เหงื่อไม่สามารถระบายออกทางรูขุมขนได้จึงทำให้เกิดผื่นคันขึ้น

วิธีรักษาอาการผิวหนังอักเสบทำอย่างไรบ้าง 

อาการผิวหนังอักเสบสามารถรักษาด้วยยาทาเฉพาะที่ด้วยตนเองที่บ้านได้ ซึ่งขึ้นอยู่กับความรุนเเรงหรือสาเหตุที่ทำให้เกิดผื่นคันขึ้น เมื่อมีผื่นคันเกิดขึ้นมากกว่า 24 ชั่วโมง ควรไปพบเเพทย์ผิวหนังให้เร็วที่สุด

1. การรักษาด้วยยา

A. ยาทาเฉพาะที่:

การรักษาด้วยวิธีนี้เป็นการทายาลงบนผิวหนังโดยตรงซึ่งได้แก่ยาต้านเชื้อราหรือครีมทาแก้เชื้อแบคทีเรียเช่นยาคอร์ติสเตียรอยด์เพื่อช่วยลดอาการติดเชื้อ โลชั่นคาลามายด์หรือครีมแก้คันที่มีส่วนผสมของไฮโดรคอร์ติโซนซึ่งมีสรรพคุณในการบรรเทาอาการคัน นอกจากนี้ยาที่มีสารปรับปรุงภูมิคุ้มกันเป็นอีกหนึ่งทางเลือกหนึ่งในการรักษา  

B. ยาที่ใช้รับประทาน:

ยาที่ใช้รับประทานเพื่อรักษาอาการผิวหนังอักเสบควรเป็นยาที่แพทย์สั่งเท่านั้นเพื่อรักษาภาวะภูมิคุ้มกันร่างกายทำงานมากเกินไปและการเกิดฮีสทามีนต้องเป็นยาทีแพทย์สั่งเท่านั้น รวมไปถึงยาปฏิชีวนะ ยาต้านแบคทีเรียและยาต้านเชื้อราด้วยเช่นกัน สำหรับการติดเชื้อที่รุนเเรงอย่างโรคสะเก็ดเงินแพทย์ผิวหนังจะแนะนำสั่งให้รักษาด้วยการฉีดยา

2. ยาสมุนไพร

การใช้สารสกัดจากพืชสามารถช่วยรักษาโรคผิวหนังอักเสบได้ผลลัพธ์ที่ดีเช่นกัน สมุนไพรอย่างเช่นดอกคาโมมายด์และดอกดาวเรืองเป็นดอกไม้ที่มักนำมาใช้รักษาอาการผิวหนังอักเสบและอาการอื่นๆอย่างเช่นผื่นแดงและผิวหนังอักเสบได้

นอกจากนี้ยังมีพืชอื่นๆที่สามารถรักษาผิวหนังอักเสบ เช่นว่านหางจระเข้ สารสกัดจากดอกวิชฮาเซลและน้ำมันดอกพริมโรสบานเย็น รวมถึงพืชสมุนไพรอย่างเช่นเมล็ดเฟนูกรีก ใบกล้วย ใบเสจ สมุนไพรทั้งหมดเหล่านี้เป็นสารต้านการอักเสบได้ดี

3. การบำบัดรักษาที่บ้าน

อาการผิวหนังอักเสบเฉียบพลันสามารถรักษาได้เองที่บ้าน อย่างไรก็ตามการรักษานี้สามารถรักษาอาการผิวหนังอักเสบได้เพียงในระยะสั้นได้เท่านั้น สำหรับอาการผิวหนังอักเสบเรื้อรังจำเป็นต้องได้รับการรักษาโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนัง

ทางเลือกในการรักษาได้แก่

A. การประคบเย็น:

การประคบเย็นช่วยบรรเทาอาการคันและผื่นเเดง คุณสามารถใช้ผ้าขนหนูสะอาดชุปน้ำเย็นหรือใช้น้ำเเข็งประคบบริเวณที่เกิดผื่นคันได้เพื่อบรรเทาอาการคัน การอาบน้ำด้วยสบู่ไม่ก่อให้เกิดอาการเเพ้หรือมีสารต้านการติดเชื้อสามารถช่วยลดการอักเสบได้เช่นกัน 

B. การใช้น้ำมันนวด:

น้ำมันทีทรีเป็นน้ำมันที่ช่วยจัดการกับผิวหนังอักเสบได้ดีที่สุด เนื่องจากเป็นสารต้านเชื้อจุลินทรีย์ที่มีคุณภาพสูงและยังมีสารต้านการติดเชื้อบนผิวหนังอีกด้วย นอกจากนี้น้ำมันทีทรีสามารถรักษาโรคผื่นแพ้ต่อมไขมันด้วยการใช้น้ำมันนวดลงบนหนังศีรษะหรือบริเวณที่เกิดแผลตกสะเก็ด

C. การทานอาหาร:

สิ่งที่สำคัญคือควรหลีกเลี่ยงการทานอาหารที่ทำให้แพ้เช่นมาการีน น้ำอัดลม เฟรนฟรายด์และอาหารทอดอื่นๆ เนื้อแดงและแป้งบริสุทธิ์ที่ใช้สำหรับทำขนมปังและพาสต้า อาหารที่ทำให้น้ำหนักเพิ่มขึ้นและนำไปสู่การติดเชื้อซึ่งก่อให้เกิดโรคเรื้อรังตามมาอย่างเช่นโรคเบาหวาน การทานอาหารดังต่อไปนี้สามารถช่วยต้านการติดเชื้อได้เนื่องจากอาหารเหล่านี้มีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยลดการติดเชื้อ

• มะเขือเทศ
• น้ำมันมะกอก
• ถั่ว เช่น ถั่วอัลมอนด์และถั่ววอลนัท
• ผลไม้ตระกูลเบอร์รี่ เช่น สตอว์เบอร์รี่ ส้ม บลูเบอร์รี่ เชอรรี่ สัปปะรดและน้ำมะนาว 
• กรดไขมันจากปลาเช่นปลาซาดีน ปลาแมคคาเรลและปลาแซลมอน 
• ผักใบเขียวเช่นผักขมและผักเคล

ควรไปพบเเพทย์เมื่อไหร่

อันดับเเรกถ้าคุณมีอาการผิวอักเสบและมีผื่นคันเกิดขึ้นทั่วร่างกายหรือมีแผลพุพองเกิดขึ้น ควรไปปรึกษาเเพทย์ อันดับที่สองถ้าอาการผิวอักเสบทำให้รู้สึกเจ็บปวดและผิวหนังบวมขึ้น มีน้ำหนองหรือแม้เเต่มีเลือดออก หากมีอาการเหล่านี้ควรไปปรึกษาแพทย์ผิวหนังและถ้าหากคุณไข้รวมด้วยควรไปพบเเพทย์ทันที

เคล็ดลับสำหรับการรักษาผิวอักเสบ

• หลีกเลี่ยงการทานอาหารที่ทำให้เกิดอาการเเพ้อยู่เสมอ
• สวมใส่เสื้อที่มีเนื้อผ้าอ่อนนุ่ม ควรเป็นเสื้อผ้าที่ทำมาจากเส้นใยธรรมชาติเช่นฝ้ายและใยกันชง
• ออกกำลังกายและนั่งสมาธิเพื่อลดความเครียด
• นำยาต้านฮีสทามีนหรือยาเเก้แพ้ติดตัวไปด้วยเมื่อคุณเดินทางไปท่องเที่ยว 
• การบำบัดด้วยแสงสามารถช่วยลดอาการอักเสบที่เกิดขึ้นบนผิวหนังได้
• ทานอาหารเสริมวิตามินดีเพื่อบรรเทาอาการติดเชื้อ โดยเฉพาะ ภาวะอักเสบของโรคผิวหนังที่เป็นผื่นแดงและมีผิวตกสะเก็ด

ประเภทของโรคผิวหนังอักเสบมีอะไรบ้าง

ลักษณะทั่วไปของโรคผิวหนังอักเสบได้เเก่ ผื่นภูมิเเพ้ผิวหนัง โรคสะเก็ดเงิน โรคผื่นผิวหนังอักเสบจากการคั่งของเลือดที่ผิวหนังบริเวณขาเป็นการติดเชื้อเนื่องจากมีอาการเลือดคั่งและโรคผื่นต่อมไขมันอักเสบที่ทำให้ผิวแตกและเกิดสะเก็ดบนหนังศีรษะ นอกจากนี้ผื่นคันที่เกิดขึ้นด้วยการสัมผัสกับสารก่อภูมแพ้หรือพืชที่มีสารพิษเรียกว่าอาการนี้ว่าผื่นแพ้สัมผัส

บทสรุป

การติดเชื้อบนผิวหนังสามารถเกิดจากหลายสาเหตุตั้งแต่การติดเชื้อจนถึงการตอบสนองต่อสารก่อภูมิเเพ้ ดังนั้นเป็นสิ่งสำคัญที่ควรหาสาเหตุของการอักเสบและการติดเชื้อที่เกิดขึ้น เพื่อทำการรักษาด้วยยาทาเฉพาะที่ ทานยาและสมุนไพรหรือการรักษาที่บ้านเองได้อย่างเหมาะสม แต่อย่างไรก็ตามควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้วิธีรักษาดังกล่าว